Hệ số Elo thúc đẩy tính cạnh tranh trong cờ vua, khi mỗi người chơi cố gắng để cải thiện Elo của mình thông qua việc tham gia vào các trận đấu và đạt được kết quả tốt.
Hãy cùng Cao Thủ Cờ khám phá, tìm hiểu thêm về hệ số Elo trong cờ vua là gì? Ước tính trình độ chơi cờ của mỗi người chơi và dự đoán kết quả của các trận đấu giữa họ.
Hệ Số Elo Trong Cờ Vua Là Gì?
Elo là gì? Hệ số Elo cờ vua là cách tính toán trình độ một cách tương đối về trình độ của người chơi trong các trò chơi Zero-sum game. Nói một cách đơn giản, trò chơi mà tổng điểm của mỗi kết quả trận đấu luôn bằng không chính là mọi kết quả của trận đấu tổng số điểm tham gia. Người chiến thắng đạt sẽ nhận phần thua của những người chơi khác.
Lịch Sử Ra Đời Hệ Số Elo
Tiến sĩ Arpad Emrick Elo (1903-1992), người Mỹ gốc Hungary có khả năng chơi cờ suất sắc và là người tích cực tham gia Liên đoàn cờ vua Hoa Kỳ (USCF) kể từ khi nó mới thành lập vào năm 1939, đã thay mặt USCF cho ra đời một hệ số thống kê tính điểm mới hợp lý hơn.
Hệ thống của Elo thay thế các hệ thống tính điểm cạnh tranh bằng hệ thống dựa trên đánh giá thống kê. Hệ thống tính điểm dựa trên mức độ quy mô của giải đấu mà người chơi tham gia chứ không phải theo từng trận đấu như trước.
Ngược lại, Elo lại tạo ra một mô hình thống kê có thể liên hệ kết quả của trò chơi với các biến cơ bản đại diện cho kỹ năng cá nhân. Điều này là hoàn toàn hợp lý, vì người chơi có thể thi đấu tốt hơn hoặc kém hơn tùy theo từng trận đấu và vào những thời điểm khác nhau, theo đó hệ số Elo có thể tăng hoặc giảm liên tục.
Mặc dù theo quan điểm của Elo, khả năng thực sự của một cầu thủ dựa trên kết quả và thành tích trung bình trong các trận đấu, nhưng thành tích trung bình của mỗi cầu thủ sẽ chỉ thay đổi chậm theo thời gian.
Giả định này là cần thiết vì trên thực tế kết quả cờ vua vẫn chưa thể đo lường được. Bạn không thể nhìn vào một chuỗi các nước đi và rút ra một con số thể hiện kỹ năng của người chơi đó. Kết quả chỉ có thể được kết luận dựa trên chiến thắng, hòa và thua.
Vì vậy, nếu một người chơi thắng một ván đấu, người đó được coi là đã được xếp hạng cao hơn đối thủ trong ván đấu đó. Ngược lại, nếu một người chơi thua, họ được cho là đang thi đấu ở cấp độ thấp hơn. Nếu trận đấu kết thúc với tỷ số hòa, cả hai tay vợt được cho là có thành tích gần như nhau.
Hệ số Elo hiện được sử dụng để tạo thứ hạng cho nhiều môn thể thao. Đối với cờ vua, FIDE đã bổ sung thêm một số phép tính để phân biệt.
Cách Tính Hệ Số Elo Cờ Vua
Để đơn giản hóa việc tính toán, Elo đã đề ra một phương án đơn giản để ước tính các biến trong mô hình của mình (tức là kỹ năng thực tế của mỗi người chơi). Từ các bảng, tương đối dễ dàng để tính ra người chơi thắng bao nhiêu trận (được tính bằng cách so sánh đánh giá của người chơi đó với đánh giá của đối thủ của họ) và số trận thắng nêu trên thực tế.
Từ đó, xếp hạng của những người chơi thắng nhiều trận hơn dự kiến sẽ được thay đổi theo chiều hướng tăng lên. Ngược lại, những người chơi giành được ít chiến thắng hơn dự kiến sẽ bị tính số tiền thắng. Ngoài ra, việc điều chỉnh này phải tỷ lệ tuyến tính với số tiền thắng mà người chơi vượt hoặc bỏ lỡ số tiền thắng dự kiến.
Trong thực tế ngày nay, việc đơn giản hóa các giả định về Elo là không còn cần thiết, bởi cách tính chính xác nó theo công thức đúng không khó và được áp dụng rộng rãi trên nhiều đất nước. Một số người, đặc biệt là Mark Glickman, đã đề xuất sử dụng các máy thống kê phức tạp hơn để ước tính các biến số tương tự.
Mặt khác, tính đơn giản trong cách xem Elo được chứng minh là một trong các tính năng tốt nhất của nó. Máy tính cho phép một người chơi cờ có kinh nghiệm tính toán xếp hạng tiếp theo của họ ngay cả khi nó không được công bố chính thức, góp phần tạo nên nhận thức rằng xếp hạng là chính thức.
Lời Kết
Trên tinh thần thi đấu, Elo không chỉ là con số mà nó thể hiện sự nỗ lực, kiến thức, kỹ năng của mỗi người chơi. Điều này góp phần phát triển cá nhân và còn làm tăng tính hấp dẫn của trò chơi cờ vua. Nhờ Elo, cờ vua không chỉ là một trò chơi mà còn là văn hóa cạnh tranh, học hỏi và hoàn thiện bản thân.
